Θησαυρός ευχετήριων δίστιχων sms

Παρασκευή 9 Δεκεμβρίου 2011

Δ. Ν. Γραμματικάκη Η ΛΕΠΡΑ ΚΑΙ ΤΟ ΛΕΠΡΟΚΟΜΕΙΟΝ ΣΠΙΝΑΛΟΓΚΑΣ ΕΝ ΚΡΗΤΗ, εκδ. ΚΡΗΤΙΚΗ ΣΤΟΑ, Ηράκλειο 1911

   Το 1911 κυκλοφόρησε στο Ηράκλειο ένα μικρό βιβλίο από το τυπογραφείο της
Κρητικής Στοάς με τίτλο Η ΛΕΠΡΑ ΚΑΙ ΤΟ ΛΕΠΡΟΚΟΜΕΙΟΝ ΣΠΙΝΑΛΟΓΚΑΣ ΕΝ ΚΡΗΤΗ . Το έργο υπογράφει ο πρώτος διευθυντής του Λεπροκομείου, ο νεαρός τότε γιατρός Δ. Ν. Γραμματικάκης και το αφιερώνει «Εις τους κ. κ. ιατρούς πληρεξουσίους της Εθνοσυνελεύσεως εν Κρήτη του 1911». Απ’ όσο γνωρίζω είναι το παλαιότερο βιβλίο που εκδόθηκε και είχε ως θέμα του το νησί των λεπρών. Στο 52 σελίδων πόνημα του ο συγγραφέας επιδιώκει να ενημερώσει τους γιατρούς-βουλευτές της Κρητικής Πολιτείας για την αρρώστια της λέπρας. Το βιβλίο διαιρείται σε πέντε (5) μέρη-ενότητες, στο καθένα από τα οποία παρουσιάζεται συγκεκριμένο αντικείμενο:

Άρης Χατζηδάκης: Σπιναλόγκα, εκδόσεις ΓΚΟΒΟΤΣΗ, Αθήνα 1940

  Το Ηράκλειο του μεσοπολέμου υπήρξε αναμφισβήτητα ένας από τους σημαντικότερους τόπους αναφοράς του πνευματικού κόσμου στην Ελλάδα. Χαρακτηριστική είναι η αναφορά του ποιητή Μηνά Δημάκη: «Για τα γράμματά μας, για τον πολιτισμό μας, το Ηράκλειο υπήρξε, για μικρό χρονικό διάστημα, από την πρώτη δεκαετία του εικοστού αιώνα ως το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, μια πνευματική πρωτεύουσα της λογοτεχνικής Ελλάδας». Δυο υπήρξαν οι πνευματικοί πυρήνες: Η «Πνευματική Κοινότης» και το «Στούντιο» του Λευτέρη Αλεξίου. Η «Πνευματική Κοινότης» ήταν μια λογοτεχνική συντροφιά που διατηρήθηκε από το 1930 ως το 1934. Ανάμεσά στα μέλη της η Έλλη Αλεξίου, ο Γιάννης Σφακιανάκης, ο Άρης Χατζηδάκης, ο Πέτρος Στυλίτης, η Θάλεια Καλλιγιάννη, η Ριρή Μιγάδη, ο Μηνάς Δημάκης κ.α.

Σάββατο 12 Νοεμβρίου 2011

ΣΠΑΡΑΓΜΑΤΑ ΜΑΓΙΚΟΥ ΚΩΔΙΚΑ ΑΠΟ ΤΗ ΜΕΣΑΡΑ



      Τα ανέκδοτα σπαράγματα του μαγικού κώδικα που δημοσιεύονται και σχολιάζονται για πρώτη φορά στην παρούσα εισήγηση παραχωρήθηκαν από ιερέα της περιοχής της Μεσαράς, ο οποίος θέλησε να κρατήσει την ανωνυμία του[1]. Το αρχικό σώμα του κώδικα βρέθηκε φυλαγμένο σε κρυφό ντουλάπι μέσα στο Ιερό Βήμα εκκλησίας και αποκαλύφθηκε κατά τη διάρκεια εργασιών συντήρησης της. Η κρυφή θυρίδα βρισκόταν πίσω από ένα παλιό, καρφωμένο στον τοίχο ξύλινο ράφι, στο οποίο φυλάσσονταν τα εκκλησιαστικά βιβλία. Πιθανότατα τοποθετήθηκαν εκεί από ιερέα του οικισμού στα τέλη του 19ου αιώνα ή στις αρχές του 20ου, αν λάβουμε υπόψη το βαθμό της φθοράς των φύλλων, την ημερομηνία έκδοσης εκκλησιαστικών βιβλίων, που βρίσκονταν στον ίδιο χώρο, και την οικογενειακή παράδοση ιεροσύνης, η οποία θα επέτρεπε στον ιερέα-πληροφορητή μας να γνωρίζει την ύπαρξή του τουλάχιστον σε βάθος 80 περίπου χρόνων.

Σάββατο 29 Οκτωβρίου 2011

Το ελευθερόστομο κρητικό αίνιγμα. Επαναπροσδιορισμός του «άσεμνου» στο λαϊκό λόγο




   «Αίνιγμα είναι» γράφει ο Νικόλαος Πολίτης, «η δι’ εικονικής, ως επί το πλείστον, περιγραφής παράστασις πράγματός τινος ή ενεργείας, η οποία χάριν πνευματικής παιδιάς προβάλλεται ως ερώτημα, όπως μαντεύσει ο ερωτώμενος την αποκρυπτομένην έννοιαν»[1], και τα ταξινομεί σε 28 ομάδες, ανάλογα με τη λύση τους. Μια από αυτές τις ομάδες την ονομάζει ασεμνοφανή[2] και αφορά στα αινίγματα εκείνα τα οποία κατά την εκφορά τους απαιτείται η χρήση «άσεμνων» λέξεων ή εκείνα των οποίων η λύση είναι μια από τις λέξεις που θεωρούνται «άσεμνες» και τα οποία κατά τον Λουκάτο, εκτελούσαν «έναν προορισμό μύησης και έμμεσης γνώσης για τις νεαρές ηλικίες». «Μπορούμε να πούμε», σημειώνει, «πως…με τα σεξουαλικά υπονοούμενα εκτελεί έναν προορισμό μύησης και έμμεσης γνώσης για τις νεαρές ηλικίες» [3]. Ο παιδαγωγικός τους χαρακτήρας είναι εμφανής όπως είναι εμφανής και η διάθεση του αινιγματοθέτη να προκαλέσει την επίπλαστη αιδώ της κοινωνίας και τη συστολή με την οποία αυτή αντιμετωπίζει τη φυσική έλξη των δύο φύλων, και να προκαλέσει το γέλιο, επειδή γνωρίζει ότι και μόνο η υπόνοια των αιδοίων στο μεταφορικό λόγο των αινιγμάτων αρκεί, για να απελευθερώσει την ευφρόσυνη διάθεση της συντροφιάς.

Παρασκευή 29 Ιουλίου 2011

Ευχετήρια δίστιχα sms: το κύκνειο άσμα της μαντινάδας (;)

     Οι εκδοθείσες μέχρι σήμερα επιστημονικές μελέτες και εργασίες που αφορούν στην μαντινάδα αναφέρονται σε συλλογές μαντινάδων και σε αναλύσεις του ποιητικού αυτού είδους σε επίπεδο δομής, ύφους, θεματολογίας, ποιητικής και γλώσσας. Έχει επίσης μελετηθεί η παρουσία της μαντινάδας σε λογοτεχνικά κείμενα, για να διαπιστωθεί η επίδραση του παραδοσιακού δίστιχου 15σύλλαβου – μαντινάδα, τσιατιστό, κοτσάκι, δίστιχο, στιχάκι, λιανοτράγουδο είναι κάποιες από τις κατά τόπους ονομασίες του – στους διάφορους λογοτέχνες. Ωστόσο, τουλάχιστον σε ότι με αφορά, δεν μπόρεσα να εντοπίσω ένα κείμενο που να εξετάζει τη διαφοροποίησή της από ένα οποιοδήποτε δίστιχο, το οποίο δεν διεκδικεί το χαρακτηρισμό μαντινάδα (λ.χ. τα δίστιχα του Γ. Δροσίνη), και να καθορίζει τα κριτήρια διάκρισής της από αυτό. Όσες απόψεις βλέπουν το φως της δημοσιότητας προέρχονται από σύγχρονους λαϊκούς στιχοπλόκους και περιορίζονται κυρίως με μορφή οδηγιών στη γλώσσα, στις χασμωδίες και σε άλλα τεχνικά χαρακτηριστικά.

Πέμπτη 7 Ιουλίου 2011

Το τραγούδι του Ξεπατέρα: μια αδημοσίευτη καταγραφή του 1875

                       Το τραγούδι του Ξεπατέρα

    Πριν από τέσσερα χρόνια ο εξαίρετος συνάδελφος Δημήτρης Δασκαλάκης μου εμπιστεύθηκε ένα παλιό τετράδιο, κληρονομιά του μακαριστού πατέρα του, του παπά Μανόλη Δασκαλάκη, που για πολλές δεκαετίες υπηρέτησε την πίστη του και τους πιστούς στην ενορία του Αγίου Γεωργίου Μοιρών, αφήνοντας σε όλους μόνο καλές αναμνήσεις. Η λυτή επιγραφή στον τάφο του υμνεί ακριβώς αυτή την αμετακίνητη στάση ζωής: