Θησαυρός ευχετήριων δίστιχων sms

Συλλογή ευχετήριων δίστιχων SMS

Εισαγωγικό σημείωμα

       Τα τελευταία χρόνια, μετά την κυριαρχία της κινητής τηλεφωνίας, εμφανίστηκε στην Κρήτη η συνήθεια της ανταλλαγής ευχών με τη μορφή γραπτών μηνυμάτων. Σε πείσμα όλων εκείνων που μετατρέπονταν σε μάντεις κακών και διέβλεπαν στο νέο τούτο μέσο, όπως παλαιότερα στο internet, το θάνατο του γραπτού λόγου, το κινητό τηλέφωνο με τα SMS γίνεται αιτία για τη γέννηση μιας νέας μορφής παραδοσιακής έκφρασης και επικοινωνίας των ανθρώπων. Ο λαϊκός στιχοπλόκος εύστοχα παρατηρεί πως
Κατηγορούν τα κινητά για αχτινοβολία,
όμως ξετρέχουν το σεβντά και δένουν τη φιλία.

     Σε κάθε ευκαιρία οι χρήστες των κινητών τηλεφώνων πληκτρολογούν κάποιο ευχετικό δίστιχο ή, αν ανήκουν στην κατηγόρια εκείνων που δεν μπορούν να στιχουργούν, δεν έχουν παρά να αναζητήσουν ένα από αυτά που έχουν ήδη αποθηκεύσει στη μνήμη του τηλεφώνου τους, ευχές σταλμένες παλαιότερα στους ίδιους από πρόσωπα αγαπημένα και φιλικά. Η διαδικασία είναι τώρα πια οικεία: μενού, μηνύματα, αποθηκευμένα στοιχεία, επιλογή, αποστολή και …η ευχή μας ταξιδεύει στην άκρη της πόλης,  του νομού,  της χώρας ή και της γης, για να μπει, διακριτικά ή αδιάκριτα στο κινητό κάποιου αγαπημένου προσώπου.    
     Αν αναζητήσει κανείς το προφίλ του αποστολέα τέτοιων μηνυμάτων, θα διαπιστώσει ότι καλύπτει όλες τις ηλικίες (στη συγκεκριμένη συλλογή από 15- 56 ετών), το φύλο και το μορφωτικό επίπεδο. Αρκεί να διαθέτει κάποιος κινητό τηλέφωνο και ο αριθμός του να είναι καταγραμμένος στον προσωπικό κατάλογο κάποιου φίλου, συγγενή ή γνωστού. Κάποια στιγμή και επ’ ευκαιρία κάποιας γιορτής θα γίνει αποδέκτης έμμετρου μηνύματος εγκάρδιων ευχών. Αν μάλιστα πρόκειται για μια από τις σημαντικές θρησκευτικές γιορτές, τότε ο  παραλήπτης του μηνύματος, λόγω του εύθυμου της ημέρας, ανταπαντά με άλλη έμμετρη ευχή. Αναβιώνει δηλαδή – γραπτώς τώρα – το χαρακτηριστικό της μαντινάδας, που δεν είναι άλλο από την πρόσκληση, ενίοτε και την πρόκληση, για ανταπάντηση. Στις ονομαστικές γιορτές και τα γενέθλια η απάντηση μπορεί να είναι έμμετρη, ανάλογα με τη στιχουργική ικανότητα του εορταζόμενου.  
      Το παράδοξο και ταυτόχρονα ενδιαφέρον για τις έμμετρες ευχές είναι ότι αποστέλλονται από ανθρώπους που ποτέ, ίσως, δεν θα τολμούσαν να
τραγουδήσουν ή να απαγγείλουν δημόσια μια μαντινάδα. Αυτοί είναι, κυρίως παιδιά, έφηβοι και έφηβες, νέοι στην ηλικία, που δεν βίωσαν το παιχνίδι της μαντινάδας  και που έχουν αποθηκεύσει στη μνήμη του κινητού τους πολλά τέτοια δίστιχα, έτοιμα για κάθε περίσταση.
      Αξιοσημείωτη επίσης είναι η ταχύτατη διάδοση και διασπορά των έμμετρων μηνυμάτων. Ποτέ άλλοτε στο παρελθόν στοιχείο της προφορικής παράδοσης δεν διαδόθηκε και δεν διασπάρθηκε με τόση ταχύτητα, όσο μια έμμετρη ευχή των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς και του Πάσχα.  Κάθε χρήστης κινητού τηλεφώνου που θα δεχτεί μια ευχετική μαντινάδα, η πρώτη κίνηση που κάνει είναι να ανταπαντήσει με άλλη. Αν μάλιστα το ευχετήριο μήνυμα που δέχτηκε του άρεσε, το αποστέλλει αμέσως σε αγαπημένα πρόσωπα, ασχέτως αν τους έχει ήδη ευχηθεί. Αυτοί με τη σειρά τους θα την στείλουν σε άλλα αγαπημένα πρόσωπα κ.ο.κ, δημιουργώντας μιαν απίστευτη αλυσίδα αποδεκτών σε ελάχιστο χρόνο.
    Μέσα σ’ αυτό το παιχνίδι χάνεται – και μάλλον είναι αδιάφορος – ο λαϊκός στιχοπλόκος. Όλοι, πομποί και δέκτες, γνωρίζουν ότι δεν πρόκειται για προσωπική, αλλά για μια ανώνυμη δημιουργία. Η επίγνωση αυτή όχι μόνο δεν μειώνει την αξία της, αλλά επαναφέρει στο προσκήνιο την παλιά κρητική μαντινάδα των ανώνυμων δημιουργών, σε αντίθεση με την σύγχρονη, που επιδιώκει να αποκτήσει επωνυμία και μάλιστα με τη νομική της διάσταση, ως προσωπική πνευματική ιδιοκτησία. Οι προσωπικές συλλογές τέτοιου είδους, που έχουν δει το φως της δημοσιότητας, είναι αρκετές, ενώ οι τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές εκπομπές, που αφορούν στην «κρητική παράδοση», εξελίσσονται κάθε φορά σε ένα παιχνίδι μεταξύ λίγων – συγκεκριμένων συνήθως – προσώπων, οι οποίοι επικοινωνούν μεταξύ τους με μαντινάδες. Αυτό το στενό πλαίσιο της διακίνησης της κρητικής μαντινάδας έρχονται να σπάσουν οι έμμετρες ευχές καθώς εισάγει στο παιχνίδι της μαντινάδας τους απλούς καθημερινούς ανθρώπους.
     Η διασπορά των έμμετρων ευχών δεν περιορίζεται μονάχα στο πλαίσιο της Κρήτης αλλά εκτείνεται σε ολόκληρη την Ελλάδα. Δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο, άνθρωποι μη Κρητικοί στην καταγωγή και στων οποίων την κουλτούρα δεν έχει θέση η μαντινάδα, να την χρησιμοποιούν για να ευχηθούν «καλή χρονιά» ή «χρόνια πολλά». Η διάδοση αυτή της ευχετικής μαντινάδας σε ολόκληρη την Ελλάδα είναι φαινόμενο πρωτόγνωρο για την ελληνική παράδοση, αφού για πρώτη φορά στον ελλαδικό χώρο διαδίδεται αυτούσιο κρητικό παραδοσιακό τραγούδι, έστω δίστιχο. Ενώ δηλαδή στο παρελθόν η Κρήτη αφομοίωνε ελλαδικές πνευματικές λαϊκές δημιουργίες (πχ. το «Γεφύρι της Άρτας», η «Κακή μάνα», τα «αποκριάτικα» κ.ά.) στην ελλαδική τοπική παράδοση δεν έχουν καταγραφεί αντίστοιχα κρητικά δημοτικά τραγούδια.
    Βέβαια τα δίστιχα δεκαπεντασύλλαβα δεν είναι στοιχείο μονάχα της Κρητικής παράδοσης. Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας η τοπική παράδοση βρίσκει ως μέσο έκφρασης τον δεκαπεντασύλλαβο. Σε κάθε περίπτωση όμως η συνήθεια των έμμετρων ευχών έχει γενικευθεί στην Κρήτη.
Η συλλογή

      Η ύπαρξη της παρούσας συλλογής και της πρώτης απόπειρας προσέγγισης της νεοφανούς αυτής παραδοσιακής έκφρασης οφείλεται πρώτα πρώτα σε κάποιους φίλους οι οποίοι έστειλαν στο συλλογέα τις έμμετρες ευχές τους μέσω SMS. Μετά από την  παρέλευση κάποιων χρόνων  ο γράφων συνειδητοποίησε την αξία αυτής της νέας «μόδας», οπότε αποφάσισε να αρχίσει τη συλλογή τους.
    Πάνω απ’ όλα, όμως, οφείλει την ύπαρξή της στους μαθητές μου, οι οποίοι με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και με αγάπη ανταποκρίθηκαν στην πρόσκλησή μου να μου παραδώσουν τις ευχές που υπήρχαν στα κινητά τους τηλέφωνα ή στα τηλέφωνα των γονιών και των φίλων τους. Αξίζει να σημειωθεί η διαπίστωση ότι πολλοί από τους μαθητές συνηθίζουν να αποθηκεύουν στη μνήμη του τηλεφώνου τους τέτοιου είδους μηνύματα και γι’ αυτό δεν είναι λίγοι εκείνοι που παρέδωσαν περισσότερες από είκοσι, ακόμα και τριάντα ευχετικά δίστιχα.
      Για να προκύψει ο αριθμός των 422 ευχετικών έμμετρων μηνυμάτων, που περιλαμβάνονται στην παρούσα συλλογή, συγκεντρώθηκαν περισσότερα από 3000 δίστιχα από όσους συνειδητά ή ασυνείδητα συμμετείχαν σ’ αυτήν την καταγραφή. Πολλά από αυτά, ανάλογα με την διασπορά τους, είχαν καταγραφεί περισσότερες φορές, ενώ κάποια άλλα συναντήθηκαν μονάχα δυο, τρεις ή τέσσερις φορές. Η συμμετοχή τους επομένως είναι καθοριστική για τούτο τους ευχαριστώ και από αυτή τη θέση και παραθέτω τον κατάλογο με τα ονόματά τους στο τέλος της εισαγωγής.
    Σίγουρα ο συλλογέας δεν επιδίωξε – εξάλλου δεν θα το επιτύγχανε – την πληρότητα της συλλογής. Επιχείρησε να καταγράψει όσο το δυνατόν περισσότερα ευχετικά δίστιχα, έχοντας πλήρη επίγνωση ότι κάθε χρόνο, για κάθε γιορτή, θα γράφονται και θα στέλνονται σε φίλους και γνωστούς νεότερα δημιουργήματα. Στα λίγα χρόνια ζωής της νέας αυτής μορφής επικοινωνίας αποδείχτηκε πως η φαντασία και η αγάπη μπορούν να αναδειχτούν σε ικανά κίνητρα περιστασιακής ποιητικής έμπνευσής, ακόμα και όταν το θεματικό κέντρο περιορίζεται σε ευχές όπως «χρόνια πολλά», «καλά Χριστούγεννα», «ευτυχισμένο το νέο έτος» και «Χριστός Ανέστη», και ότι, ενόσω το κινητό τηλέφωνο δεν θα επιτρέπει την πρόσωπο με πρόσωπο επικοινωνία, αυτή η συγκεκριμένη εκδήλωση αγάπης θα συνεχίσει να καταγράφεται στην Κρήτη με δίστιχα.



Άνοιξε απόψε τση καρδιάς την πόρτα για να μπούνε
ευχές πρωτοχρονιάτικες που στέλνω να σε βρούνε.

Από τα όρη τα ψηλά έναν αϊτό θα στείλω,
να ευχηθεί «καλή χρονιά» σ’ έναν καλό μου φίλο.

Αυτός ο χρόνος να σε βρει όπως ποθεί η καρδιά σου
και να γεμίσει από χαρά κι αγάπη η αγκαλιά σου.

Αυτός ο χρόνος που ‘ρθενε να φέρει ευτυχία,
αγάπη, ειρήνη, προκοπή, ελπίδα και υγεία.

Άχ και να πιάναν οι ευχές, μια χάρη να ζητήσω,
δάκρυ παιδιού μην ξαναδώ, ώσπου να ξεψυχήσω.

Ο νέος χρόνος που θα ‘ρθει, χαρές να σας φωρτώσει
κι ωσάν την άμμο του γιαλού στο σπίτι να σ’ τσι στρώσει.

Ο νέος χρόνος που θα μπει, χαρές να μας γεμίσει,
τσι πίκρες και τα βάσανα στη θάλασσα να ρίξει.


1.    Ό,τι ποθούν τα μάτια σου κι ό,τι ζητά η ψυχή σου
να γίνουν δώρα απ’ το Χριστό σε όλη τη ζωή σου.

2.    Οψάργας πήρα τ’ Άγιο Φως ‘πό του παπά τη χέρα
κι έκαμα ευχή Ανάσταση να ‘χεις την κάθε μέρα.

3.    Παραμονή τσ’ Ανάστασης με μάτια δακρυσμένα
όλοι θυμούνται το Χριστό μα ‘γώ θυμούμαι εσένα.

4.    Πάσχα, για πες μου, πώς μπορώ, κι Ανάσταση να νοιώσω,
α’ δε σου πέψω μήνυμα, τσ’ ευχές μου να σου δώσω;

5.    Πέμπω τη σκέψη μου να ‘ρθεί, μαζί σου να τσουγκρίσει,
«Χρόνια Πολλά» να σ’ ευχηθεί κι οπίσω να γυρίσει.

6.    Χίλιες πασχαλινές ευχές στέλνω από την καρδιά μου
σ’ όλους τους φίλους π’ αγαπώ και βρίσκονται μακριά μου.

7.    Χριστέ μου, π’ αναστήθηκες για χάρη των ανθρώπων,
ειρήνη δώσε και χαρά κι αγάπη των ανθρώπων.

8.    «Χριστός Ανέστη» και στο νου ελπίδες τριγυρνούνε
να διώξουν πίκρες και καημούς, χαρές να ξαναρθούνε.

9.    «Χριστός Ανέστη» κι εύχομαι δύναμη στα φτερά σου
για να ‘ναι πάντοτε ψηλά, αϊτέ, το πέταγμα σου.