Κρητική Λαογραφία

               Τοπωνυμική έρευνα του οικισμού Απεσωκάρι Ηρακλείου                                                                                                           Ο οικισμός    Ο οικισμός Απεσωκάρι βρίσκεται στον κάμπο της Μεσαράς στις υπώρειες των Αστερουσίων, στην ιστορική επαρχία Καινουργίου του Νομού Ηρακλείου. Απέχει από το Ηράκλειο 55 περίπου χιλιόμετρα. Η εδαφική περιφέρεια του οικισμ...

Τοπωνυμική μελέτη του οικισμών Βορίζα, Λαλουμά και Μεσίσκλι Ηρακλείου Οι οικισμοί Τα Βορίζα οριοθετούνται στις υπώρειες του ανατολικού όγκου του Ψηλορείτη, στην επαρχία Καινουργίου, στο νομό Ηρακλείου. Στην εδαφική τους περιφέρεια βρίσκονται οι μικρότεροι οικισμοί Λαλουμάς και Μεσίσκλι . Απέχει από το Ηράκλειο 53 χιλιόμετρα. Οι κάτοικοι του οικισμού συνέβαλαν ποικιλότροπα στους αγώνες της απελευθέρωσης της Κρήτης από τους Τούρκους. Από τα Βορίζα ήταν ο Νικόλαος και Μανούσος Μαλικούτης, οι αδελφοί Κωνσταντίνος και Φραγκιάς Λεράτος, ο Γεώργιος Ρωμάνος, ο Κωνσταντίνος Λέκκας και άλλοι. Την περίοδο του β΄ παγκοσμίου πολέμου ο οικισμός καταστράφηκε εντελώς από τους γερμανούς κατακτητές σε αντίποινα για την αντιστασιακή δράση των Βοριζανών.

Ο οικισμός Πρώτη γραπτή αναφορά του οικισμού Bombea γίνεται to 1300 στο αρχείο του νοτάριου P. Pizolo [2] . Ο ίδιος οικισμός αναφέρεται στο αχρείο του επίσης νοτάριου Εμμανουήλ Geriti το 1364 και το 1393 σε έγγραφο του Αρχείου του Δούκα του Χάνδακα στο οποίο διευθετείται διανομή ενός φέουδου στη Bombea ιδιοκτησίας του Nic . Cavalarius [3] . Εικάζω ότι η Bombea των εγγράφων αυτών αναφέρεται στην Πόμπια Καινουργίου και είναι η αρχαιότερες γραπτές μαρτυρίες του ονόματος του οικισμού. Την περίοδο της ενετοκρατίας η Bobbia καταγράφεται στην επαρχία Καινουργίου το 1577 από τον Francesco Barozzi [4] , ενώ με τη γραφή Bombea καταγράφεται από τον Pietro Castrofilaca [5] to 1583 με 399 κατοίκους και από τον Francesco Basilicata to 1630 [6] .

Οι εσωτερικές μετακινήσεις πληθυσμών στην Κρήτη του 19ου αιώνα και ο σχηματισμός των κρητικών εθνικών επωνύμων https://12iccs.proceedings.gr/el/proceedings/category/38/34/349 Το ζήτημα των ταυτοτήτων αποτελεί αντικείμενο συστηματικής έρευνας των κοινωνικών επιστημών τα τελευταία τουλάχιστον πενήντα χρόνια. Ανάμεσα στους παράγοντες που δημιουργούν ταυτότητα στα άτομα είναι και ο τόπος καταγωγής. Το πατριδωνυμικό / εθνικό επίθετο (πρβλ. Μωριάς > Μωραΐτης, Κρήτη > Κρητικός, Χανιά > Χανιώτης, Χανιωτάκης κ.ά.) λειτουργεί ως επώνυμο ( cognomen ), που μαζί με το όνομα ( nomen ) διαμορφώνουν μια ονοματική ταυτότητα με την οποία το άτομο αυτοπροσδιορίζεται ή ετεροπροσδιορίζεται στο πλαίσιο της ομάδας. Η συνήθεια, βέβαια, αυτοπροσδιορισμού ή ετεροπροσδιορισμού του ατόμου μέσα στην ομάδα με όνομα του τόπου καταγωγής είναι πρακτική αρχαιότατη και καταγράφεται σε όλους στους πολιτισμούς των ιστορικών χρόνων. Ενδεικτικά αναφέρουμε ως παράδειγμα τα ονόματα και των επτά σοφών της ...

Η ζωή και το έργο του Αριστοφάνη Χουρδάκη Σε μια εποχή που η έννοια «προσωπικότητα» καθορίζεται περισσότερο από την δημοφιλία και την αναγνωρισιμότητα, απότοκο της κυριαρχίας των media και της απαξίας των καιρών, δεν είναι εύκολο να αναδείξει κάποιος τις πραγματικές προσωπικότητες, εκείνους τους ανθρώπους που με βήμα αθόρυβο και σταθερό αφιερώνουν τη ζωή και το έργο τους για το συλλογικό καλό. Και είναι σημαντική η ευκαιρία και η δυνατότητα που δίνεται σε συνέδρια όπως η Διημερίδα Πολιτισμού εδώ στο Καστέλλι, για να μιλήσουμε για έναν σημαντικό άνθρωπο, γέννημα θρέμμα του Δήμου Μινώα Πεδιάδος, που μπόρεσε με τον πνευματικό του μόχθο να ξεπεράσει τα στενά τοπικά πλαίσια και να αναδειχτεί με το έργο του σε σημαντική προσωπικότητα της Κρήτης και της Ελλάδας. Αναφέρομαι στον Αριστοφάνη Χουρδάκη, που ως δάσκαλος υπηρέτησε ευδοκίμως την πρωτοβάθμια εκπαίδευση και ως ερασιτέχνης λαογράφος θεράπευσε την επιστήμη της λαογραφίας επάξια και επάξια κατέκτησε μια θέση δίπλα στους μεγάλους ...